کتاب در دفاع از روشنفکران

کتاب در دفاع از روشنفکران مجموعه ای از سه سخنرانی است که ژان پل سارتر در سال 1965 در توکیو ایراد کرده است. این اثر به بررسی عمیق مفهوم روشنفکری، جایگاه و مسئولیت روشنفکران می پردازد. سارتر با رویکردی فلسفی و تحلیلی به مسائلی می نگرد که دغدغه های انسانی و اجتماعی را دربر می گیرد و در این راستا به نکات قابل تاملی اشاره می کند. هرچند دشواری های زبانی و پیچیدگی های فکر او که در آثار فلسفی اش رایج است ممکن است فهم برخی از مطالب را به چالش بکشند. مفهوم روشنفکری در اینجا ناظر بر فردی است که دغدغه های انسانی و اجتماعی در اولویت او قرار دارد و برای این امر نیازمند تبحر و آگاهی لازم در این زمینه هاست. بر این اساس یک فیزیکدان یا شیمیدان در صورتیکه فعالیت خود را محدود به حوزه تخصصی خود قرار دهد هرگز نمی تواند به عنوان یک روشنفکر شناخته شود. سارتر در تحلیلی عمیق می نویسد که ویژگی بارز روشنفکر در این است که او به هیچ مقام و مرجعی به عنوان یک مامور وابسته نیست و اعتبار اجتماعی اش به واسطه هیچ نوع دستوری از سوی کسی کسب نشده است. بر خلاف دیگر حرفه ها نظیر پزشکان و معلمان که معمولاً بر اساس تصمیمات از پیش تعیین شده جایگاه خود را می یابند، روشنفکران محصول شرایط اجتماعی خاص و غیرمنتظره ای هستند که در جوامع بزرگ و پیچیده شکل گرفته اند. این کتاب در واقع یک تحلیل بنیادین و فلسفی است از اینکه روشنفکر چه کسی است و به چه شیوه ای می تواند با چالش های اجتماعی و انسانی به صورت آگاهانه و متمدنانه برخورد کند.