کتاب مقالات شمس تبریزی

کتاب مقالات شمس یکی از آثار ارزشمند است که به گردآوری گفته‌ها و حکایات شگفت‌انگیز شمس تبریزی پرداخته است این کتاب در دوره اقامت شمس در قونیه و در قرن هفتم هجری توسط مریدان و پیروان مولانا جلال‌الدین محمد بلخی به شکل یادداشت‌های فشرده تألیف شده است هرچند که برخی از این سخنان ارتباط تنگاتنگی با مثنوی معنوی مولوی دارد مانند افکار بدیع الزمان فروزان فر که به ارتباط نزدیک این دو اثر اشاره کرده است ضمن اینکه قطعیت و گسستگی موضوعات در مقالات نشان از این دارد که خود شمس این متن را تألیف نکرده و او فرمی از نوشتن را نداشت و خود او در این زمینه می‌گوید من هرگز عادت به نوشتن نداشته‌ام و افکارم را همیشه به شکل کلامی بیان می‌کردم در این اثر به تأسیس پایه‌های عرفانی و اشاراتی به عرفای بزرگ معاصر و پیش از شمس از جمله منصور حلاج، ابن عربی و بایزید بسطامی پرداخته می‌شود در مقالات شمس موضوعات متنوعی اعم از رابطه او با مولانا، شخصیت شمس، خاطرات عارفان بزرگ، حکایت‌ها و آموزه‌های ارزشمند مطرح شده است این کتاب به عنوان منبعی قابل اعتماد برای شناخت زندگی و رفتار شمس تبریزی شناخته می‌شود هرچند که به طور مستقیم به شرح حال او نمی‌پردازد اما از میان توصیف‌ها و یادآوری‌های مریدانش می‌توان به ابعاد مختلف شخصیتش پی برد برای نمونه شمس در مقالات خود از والدینش به عنوان افرادی مهربان و نازک دل یاد می‌کند و بیان می‌کند که چگونه او را نازپرورده بار آورده‌اند.